Imunološki sistem deteta ne funkcioniše isto kao kod odraslih – on se postepeno razvija i uči da prepoznaje, pamti i reaguje na potencijalne pretnje iz okoline. Ovo je jedan od razloga zašto su deca, naročito u ranom uzrastu, češće prehlađena ili sklona virusima. Ali to ne mora biti razlog za brigu – upravo kroz ta iskustva imunitet „trenira“ i jača.

Kako se formira dečji imunitet?

Imunitet počinje da se razvija još u materici, ali značajan deo dolazi tek nakon rođenja. Novorođenče od majke nasleđuje antitela putem posteljice, a kasnije i kroz majčino mleko (ako je prisutno dojenje), što mu pruža početnu zaštitu.

Prvih nekoliko godina života ključne su za sazrevanje imunološkog sistema. U tom periodu dete dolazi u kontakt sa brojnim mikroorganizmima – kroz igru, kontakt s drugom decom, boravak napolju – i tako gradi svoj „imunološki repertoar“. Upravo zbog toga je normalno da dete bude bolesno nekoliko puta godišnje.

Da li se imunitet menja sa pubertetom?

Da. U pubertetu dolazi do brojnih hormonskih promena koje mogu uticati na rad imunog sistema. Kod nekih adolescenata imunitet postaje snažniji, dok su drugi osetljiviji zbog stresa, lošijih navika u ishrani ili smanjenog sna. Takođe, polni hormoni (posebno estrogen i testosteron) utiču na imune ćelije, pa se u tom periodu mogu uočiti razlike u imunološkom odgovoru između dečaka i devojčica.

Šta sve utiče na formiranje imuniteta?

Na razvoj i snagu imunološkog sistema utiču brojni faktori:

  • Genetika – Svako dete ima svoj jedinstveni imunološki sistem, koji može biti „otporniji“ ili „osetljiviji“ u zavisnosti od nasleđenih osobina.
  • Ishrana – Nedostatak ključnih nutrijenata kao što su vitamini A, C, D, cink ili gvožđe može oslabiti imunitet.
  • San – Dete koje ne spava dovoljno može imati slabiji odgovor na infekcije.
  • Stres i emocionalna sigurnost – Hronični stres (čak i kod dece) može oslabiti imunološki odgovor.
  • Fizička aktivnost i boravak napolju – Kretanje i izlaganje prirodnim mikroorganizmima pomažu jačanju organizma.
  • Korišćenje antibiotika – Česta i nepotrebna primena može narušiti ravnotežu crevne flore, što utiče i na imunitet. U takvim slučajevima se ponekad preporučuje probiotik za decu, ali isključivo po preporuci lekara.

Da li je normalno da su neka deca više, a neka manje bolešljiva?

Apsolutno. Neka deca su od samog početka otpornija na infekcije, dok su druga češće prehlađena – i to je u većini slučajeva potpuno normalno. Deca koja pohađaju kolektiv (vrtić, jaslice) obično češće dolaze u kontakt sa virusima, ali to ne znači da su trajno „slabijeg“ imuniteta. Naprotiv, upravo kroz takva izlaganja njihov imunološki sistem jača.

Naravno, ako dete ima česte infekcije koje dugo traju, sporo se oporavlja ili ima komplikacije, važno je posavetovati se sa pedijatrom kako bi se isključili eventualni imunološki poremećaji ili drugi zdravstveni problemi.

Imunitet kod dece je tema koja posebno brine roditelje, naročito u sezoni virusa i prehlada. Deca su prirodno podložnija infekcijama jer se njihov imunološki sistem tek razvija i uči da prepoznaje i reaguje na različite mikroorganizme iz spoljne sredine. Dobra vest je da postoje brojni načini na koje roditelji mogu podržati prirodnu otpornost svog deteta, bez potrebe za preteranim korišćenjem lekova.

Kako ojačati imunitet kod dece?

Ishrana kao osnova zdravog imuniteta

Uravnotežena ishrana bogata voćem, povrćem, celovitim žitaricama i zdravim mastima ključna je za pravilan rad imunog sistema. Namirnice koje su bogate vitaminom C (poput narandže, kivija i crvene paprike), cinkom (poput semenki bundeve) i beta-karotenom (poput šargarepe i batata) mogu doprineti boljoj zaštiti od infekcija.

San i fizička aktivnost

Kvalitetan i dovoljan san neophodan je za regeneraciju organizma i jačanje odbrambenih mehanizama. Deci predškolskog uzrasta potrebno je između 10 i 13 sati sna dnevno, uključujući i dnevni odmor. Takođe, svakodnevna fizička aktivnost – čak i obična šetnja ili igra napolju – pomaže u boljoj cirkulaciji i jačanju imuniteta.

Bakterije koje pomažu – da ili ne?

U poslednje vreme sve više se govori o ulozi crevne flore u jačanju imuniteta, naročito kod najmlađih. Naše telo naseljavaju milijarde korisnih bakterija, a creva se smatraju jednim od glavnih „centara“ imunog sistema. Upravo iz tog razloga, probiotik za decu se sve češće pominje kao dodatna podrška, naročito nakon terapije antibioticima ili tokom sezonskih promena.

Ipak, važno je napomenuti da se probiotici ne koriste umesto pravilne ishrane, već kao dodatak uz konsultaciju sa pedijatrom. Kvalitet i sastav probiotika variraju, pa je preporučljivo birati proizvode koji su prilagođeni dečijem uzrastu.

Kada se obratiti lekaru?

Povremene prehlade kod dece su normalne i deo su procesa sazrevanja imunog sistema. Međutim, ukoliko dete često oboleva, ima produžene simptome ili slabije napreduje u rastu i razvoju, važno je obratiti se pedijatru radi dodatne procene.

Related Posts: